Yra van Dijk en Marie-José Klaver
Hoe ik heet? Noem me Terra. Noem me Isola of Nauticaa. Noem me Storm op de Oceaan of Ruiter van de Octopus, omdat ik als pirate op een octopus over de zee heb gereden als op een paard. Over de hoge golven. Mijn naam is een naam die je kunt onthouden of vergeten. Dat zal niets veranderen aan mijn daden.
Dit zou zo een fragment uit een roman van Jeanette Winterson of Ali Smith kunnen zijn. Maar het komt uit een app van de game-ontwikkelaar Ubisoft, en is geschreven door Manon Uphoff. Jonge gamers worden in de app, Ubisoft Special, verleid om ‘verborgen verhalen’ te lezen over hun lievelingspersonages uit de succesvolle Vikinggame Assassin’s Creed Valhalla (2020) en de nog te verschijnen piratengame Skull and Bones. In Assassin’s Creed Valhalla kruipt de speler in de huid van Vikingveroveraar Eivor Varinsdottir die een nieuwe clan in Engeland wil opzetten. Of Eivor een man of een vrouw is, mag de speler zelf bepalen. De keuze voor een gender beïnvloedt het narratief dat de gamer doorloopt overigens niet. In Skull and Bones, waarvan nog geen officiële releasedatum bekend is, krijgt de speler de rol van kapitein van een piratenschip, die handelsschepen moet beroven (dit spel staat overigens los van de Assassin’s Creed-reeks).
‘Readification’ is het neologisme waarmee het project, een samenwerking van de Leescoalitie, NBD Biblion en Ubisoft, wordt aangeduid. Het omgekeerde dus van ‘gamification’: in plaats van spel in te zetten voor een nuttige zaak, maken de initiatiefnemers weer een nuttige zaak van het pel: leesverhalen die aansluiten bij bekende games. Het doel daarvan is het bestrijden van ontlezing onder jongeren door bekende Nederlandse auteurs van youngadult– en van volwassenenliteratuur, zoals Margje Woodrow en Ronald Giphart, te vragen korte verhalen over de games te schrijven.
En met succes, althans volgens de Leescoalitie, waarover straks meer. Ook is het Readification-initiatief bekroond met maar liefst zes marketing- en advertentieprijzen. Het won een LEFfie Award, twee SponsorRingen (in de categorieën maatschappij en innovatie), een bronzen Esprix (een vakprijs voor marketing en communicatie), een gouden AMMA-award (een mediaprijs voor de beste campagnes en concepten) en een SAN Accent (een prijs van adverteerders). Prompt gaven de initiatiefnemers een aantal nieuwe auteurs de opdracht verhalen te schrijven voor jonge gamers, van wie kennelijk wordt verondersteld dat ze weinig lezen: Manon Uphoff, Abdelkader Benali, Marcel van Driel, Roderick Leeuwenhart en Rima Orie.
Lees het hele essay over readification dat ik samen met Yra van Dijk schreef in het tijdschrift DW B: www.dwb.be/dw-b/nummers/dw-b-2023-4-power-up-literatuur-en-video-games.