“De hemel stond vol sterren en de maan hing als een slapend bootje tegen de bergtoppen aan. Er werd gezongen in het kamp en er werden grapjes gemaakt. De lucht zat vol nieuwe geluiden. Krekels, mugjes, een uil en het gelach van soldaten, dat was allemaal lang niet te horen geweest.“
Marie-José Klaver en Yra van Dijk
Deze zinnen komen uit het spannende en ontroerende kinderboek Soldaat Wojtek (2008) van Bibi Dumon Tak. Het is het soort rijke verhaal dat ieder kind wel wil horen of lezen, over een beer die soldaten afleiding en troost biedt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is spannend en informatief, de stijl van Dumon Tak breidt de talige wereld van de leerling uit, door de grappige vergelijkingen bijvoorbeeld en het beren-perspectief.
Hopelijk maken veel leerlingen kennis met het boek, nu het onlangs als Vroege Lijster (2022) voor het voortgezet onderwijs is verschenen voor maar € 5,50. Maar welke leerlingen? We vinden het verontrustend dat dit boek, geschreven voor tienjarigen, nu voor de onderbouw van de middelbare school, twaalftot vijftienjarigen dus, op de markt is gebracht.
Hoeveel basisschoolleerkrachten zullen het nu toch durven bestellen? Want ook daar leest men onder het niveau: in groep 8 wat ooit voor groep 6 was bedoeld, en in groep 6 worden groep 4-boeken gelezen. Uit angst de leerlingen af te schrikken met een ‘moeilijk’ boek, zetten veel leerkrachten te laag in. Dat leidt tot talige en vooral inhoudelijke verveling bij de leerlingen, en dat is natuurlijk slecht voor de leesmotivatie. Wie leest er nu graag een te kinderachtig boek?
Lees het hele artikel ‘Beter lezen in drie stappen’ dat is verschenen in het themanummer Lees je rijk (oktober 2022) van JSW.